Οικογένεια Μόστρα ιστορία
Η οικογένεια Μόστρα ήταν μια από τις σημαντικότερες οικογένειες του Πέτα και κατ’ επέκταση όλης της περιοχής της Άρτας. Με σπουδαία εμπορική δράση στην Ήπειρο και όχι μόνο, απολάμβανε τον σεβασμό και την καταξίωση της τοπικής κοινωνίας. Τα περισσότερα μελής της ήταν καλλιεργημένοι άνθρωποι, γραμματιζούμενοι όπως έλεγαν τότε, με κάποιους εξ αυτών να έχουν και διεθνείς σπουδές.
Αν και δεν υπάρχουν πολλά σωζόμενα αρχεία εκείνης της εποχής, από όσα ελάχιστα έχουν διασωθεί, γνωρίζουμε πως με την έναρξη της επανάστασης, η οικογένεια Μόστρα, άφησε στην άκρη τις εμπορικές της δραστηριότητες και πήρε μέρος στην Ελληνική Επανάσταση έχοντας ιδιαίτερα ενεργό ρόλο σε όλα τα επίπεδα. Στήριξε τον αγώνα για την ελευθερία του έθνους μας οικονομικά και υλικά , ενώ πολλά μέλη της έδωσαν ακόμα και τη ζωή τους στα πεδία των μαχών.
Ο Δημήτριος Μόστρας, γεννήθηκε το 1777 στο Πέτα.
Ήταν γόνος του ιερέα Ιωάννη Μόστρα του οποίου την οικογένεια εξόρισε ο Αλή πασάς στην Αλβανία, ως μια από τις οικογένειες που πρωτοστάτησαν στην επανάστασης του 1821.
Ο Δημήτριος Μόστρας ήταν διδάσκαλος στην Κόνιτσα και στενός συνεργάτης του μητροπολίτη Ιγνάτιου. Ως γραμματέας του Ιγνάτιου, ταξίδεψε μαζί του, μεταξύ άλλων, στην Πετρούπολη της Ρωσίας, στη Βιέννη, στο Βουκουρέστι και στην Πίζα.
Στην Ιταλία μάλιστα, στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Δημήτριος δημιούργησε μια σπουδαία και πολύτιμη βιβλιοθήκη γεμάτη κώδικες, χειρόγραφα και σπάνια βιβλία. Πρόκειται για έναν ανεκτίμητο θησαυρό που χάθηκε στα βάθη του χρόνου. Η εξαφανισμένη, περίφημη βιβλιοθήκη του Δημήτριου Μόστρα, θεωρείται ένα από τα μεγάλα και αξεδιάλυτα μυστήρια. Στην αναζήτησή της πήραν μέρος πολλοί ερευνητές στο παρελθόν, χωρίς καμία επιτυχία.
Ο τάφος του Δημήτριου Μόστρα, εκατόνταρχου της Ελληνικής Επανάστασης, σώζεται μέχρι σήμερα και βρίσκεται δίπλα στον τάφο του Ιωάννη Καποδίστρια στη Μονή της Πλατυτέρας στην Κέρκυρα.
Ο Αναγνώστης Μόστρας (1792 – 1865), γεννήθηκε επίσης στο Πέτα.
Αρχικά, ήταν έμπορος στην Κέρκυρα, αλλά σύντομα άφησε στην άκρη τις επικερδείς γι αυτόν δραστηριότητες, και αφιέρωσε τον εαυτό του στην επανάσταση. Το 1823 οργάνωσε ιδιωτικό στρατιωτικό σώμα, δαπανώντας μεγάλο μέρος από την δική του περιουσία, αποτελούμενο από 100 περίπου άντρες, κυρίως Αρτινούς. Με τον μικρό αλλά θαρραλέο στρατό του πήρε μέρος σε πολλές μάχες, όντας επικεφαλής ουσιαστικά της οικογένειας των Μοστρέων καθώς φαίνεται πως ο ίδιος ανέλαβε να κινεί τα νήματα και να κατευθύνει τις επαναστατικές τους ενέργειες. Όταν ο Άγγλος αρχιστράτηγος Ριχάρδος Τσούρτς συγκρότησε στρατιωτικό σώμα τον Νοέμβριο του 1827, ο Αναγνώστης Μόστρας, έθεσε τον εαυτό του και τους άντρες του στη διάθεσή του. Οι ικανότητές του αναγνωρίστηκαν σύντομα από τον Τσούρτς ο οποίος τον προβίβασε σε υπασπιστή του. Αργότερα, ως χιλίαρχος πλέον, υπασπιστής της φρουράς του Μεσολογγίου, και πάντα στο πλευρό του Άγγλου αρχιστράτηγου, πήρε μέρος στην ηρωική έξοδο του Μεσολογγίου.
Κατά τη διάρκεια της επανάστασης ο Αναγνώστης Μόστρας, δημιούργησε στενούς δεσμούς με σπουδαίες προσωπικότητες της εποχής, ανάμεσά τους ο Μακρυγιάννης με τον οποίο τον συνέδεε μια στενή φιλία.
Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας, ο Αναγνώστης Μόστρας αποτέλεσε το πέμπτο μέλος της επιτροπής που συνέταξε το πρώτο Σύνταγμα της Ελλάδας επί βασιλείας Όθωνα.
Ο Σπυρίδων Μόστρας (1827-1889) γεννήθηκε στο Πέτα και ήταν ένα από τα πιο ικανά στελέχη της ιστορικής οικογένειας των Μοστρέων.
Η κλήση του στα γράμματα και το πολύπλευρο ταλέντο του, έγιναν αντιληπτά από πολύ νωρίς. Με την ενηλικίωσή του έφυγε από την Ελλάδα για να σπουδάσει ναυπηγική στη Γαλλία. Μετά το τέλος των σπουδών του επέστρεψε στη χώρα μας και ακολούθησε μια σπουδαία καριέρα στο Ελληνικό ναυτικό.
Με το πέρασμα του χρόνου, και χάρη στο ταλέντο και τις πρωτοπόρες για την εποχή ικανότητές του, προήχθη στο βαθμό του αρχιναυπηγού του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού. Ήταν αυτός που ναυπήγησε το πρώτο Ελληνικό πολεμικό πλοίο, το θρυλικό «ΑΜΑΛΙΑ» επί Βασιλείας του Όθωνος.
Το συγκεκριμένο πλοίο, εκτός από της δράση τους στις ελληνικές θάλασσες, χρησίμευε και ως πλοίο άσκησης για τη Ναυτική Σχολή Δοκίμων.
Άλλα εξέχοντα μέλη της οικογένεια των Μοστρέων ήταν ο Γεώργιος Μόστρας ο οποίος ως διπλωματικός υπάλληλος στην Κωνσταντινούπολη το 1818 κατηχήθηκε από τον Αρτινό Λουριώτη στη» Φιλική Εταιρία» έχοντας σπουδαία κατασκοπευτική δράση.
Επίσης ο Μιχάλης Μόστρας, που πολέμησε με σθένος για μια δεκαετία σε πολλές μάχες υπό τον Αναγνώστη Μόστρα και φυσικά υπό τον Άγγλο αρχιστράτηγο Ριχάρδο Τσούρτς, με τον βαθμό του Μοίραρχου, κέρδισε κάτι παραπάνω από τον σεβασμό των συμπολεμιστών του. Το 1844, ο γερουσιαστής πλέον, Ριχάρδος Τσούρτς, με επιστολή του προς τον Υπουργό Στρατιωτικών Ανδρέα Λόντον πρότεινε την παρασημοφόρηση. Η πρότασή του βρήκε ανταπόκριση, και ο Λόντος με τη σειρά του ζήτησε από τον Όθωνα να εγκρίνει την παρασημοφόρηση του Μιχάλη Μόστρα με τον Αργυρό Σταυρό του Βασιλικού του Τάγματος του Σωτήρος, κάτι που τελικά έγινε.
